Tasarım Ne Demektir?
İngilizce ve Fransızcadan design kelimesinin karşılığı olarak geçmiş olan tasarım, Latince kökenli bir terimdir. Algı ile kavram arasında bir bağlama aracı olan tasarım, nesnel gerçeklik ile herhangi bir ilgisi olmayan bir kavramdır. Tasarımda önemsiz ayrıntılar yerine önemli özellikler dikkat çekmektedir. Bunun sonucunda da algılardan genelleştirme yapılmaktadır.
Tasarım temelde bilgi edinme öğesidir. Bunun nedeni ise duyusal tasarım ile zihinsel tasarımın daima birbirini etkilemesidir. Bu nedenle ussal bilgi ile duyumsal bilgi daima iç içedir. Gerçek bildigi de bu şekilde oluşmuş olur. Güzel sanatlar alanının temelinde olan tasarım, yaratıcı sürecin kendisidir. Herhangi bir faaliyet için gerekli olan planların hazırlanması sürecini kapsamaktadır.
Tasarım herhangi bir şeyi biçimlendirme veya kurma olarak kullanılmaktadır, yapının organizasyonuyla ilgili işleyişi içerisine almaktadır.
Uygulamalı tasarım alanında 3 başlık oluşmaktadır: Endüstriyel tasarım, Çevre tasarımı, Grafik tasarım. Endüstriyel tasarım da ürünlerin tasarımı yapılmaktadır. Buna göre her türlü araç – gereçler, mutfak malzemeleri ve makineler endüstriyel tasarım sayılmaktadır.
Diğer bir bölüm olan çevre tasarımında ise peyzaj tasarımları, bina tasarımları ve iç mekân tasarımları yapılmaktadır. Birçok alanı kapsayan çevre tasarımı, kaliteli ve dayanıklı tasarımlar yapma amacındadır. Grafik tasarımında ise genel anlamda okunan ya da izlenen görüntülerin tasarımı yapılmaktadır. Grafik tasarımındaki amaç ise estetik kaliteyi en üst düzeye çıkarmaktadır.
Tasarım Süreçleri
Tasarım belirli süreçlerden geçilerek yapılmaktadır. Tasarım sürecinin ilk aşaması problemin tanımlanmasıdır. Bir tasarım probleminde çözüm için ilk aşama problemin tanımlanmasıdır. Konunun ne olduğunun anlamak ve o konuyu tam olarak benimsemek için yapılan aşamadır.
Yapılacak olan tasarımda hareket noktasının bulunabilmesi için problem hakkında bilgi toplamak gerekmektedir. Yani tasarım sürecinin ikinci aşaması bilgi toplama aşaması olmaktadır. Diğer bir yol ise yaratıcılık ile buluş aşamasıdır. Tasarımcı veya tasarım öğrencisi, konu ile alakalı olarak araştırmaları yapıp, gerekli olan bilgi ile verileri toplayarak değerlendirebilir ise yaratıcılığa ulaşmış olmaktadır.
Yaratıcılık ile buluş sürecinde problemin ortaya koyulması ve bütün olasılıkların araştırılmasına yönelik çalışmalar da çözüm bulma sürecini kapsamaktadır. Son aşama olan uygulama aşamasında ise geçmiş olan tasarımın hazır hale getirilmesi sağlanır.
Tasarım İlkeleri
Bir tasarımda olmazsa olmaz bilgilerden bir diğeri de tasarım ilkeleri olmaktadır. Hangi alanda tasarım yapılacak olur ise olsun tasarımın belirli ilkeleri vardır. Hayatın akışı sürecinde bilinçli ya da bilinçsiz olarak birçok tasarım yapılmaktadır.
Doğru bir tasarımın yapılabilmesi için tasarım ilkeleri bilinmeli ve buna göre en iyi tasarımın yapılması gerekir. Ancak ondan önce tasarımın unsurlarının bilinmesi gerekmektedir. Tasarımın temel unsurları şunlardır:
Çizgi
Genişliği ya da derinliği olmayan tek boyutlu geometrik şekillere çizgi denilmektedir. Düz ya da kıvrımlı, ince ya da kalın, kesikli ve keskin olarak çizginin her çeşidi olmaktadır. Bu çizgilerin belirli anlamları vardır. Yatay çizgi durgunluk anlamına gelmektedir. Düşey çizgi saygınlık, kıvrımlı çizgi zarafet ve diyagonal çizgi de canlılık anlamında kullanılır.
Renk
Işığın bir özelliği olan renk, ışığın cisimlere çarpmasından sonra yansıyarak duyularda bıraktığı etkidir. Renklerin de taşıdığı bazı anlamlar vardır. Kırmızı renk tehlikeli, güçlü ve heyecanlı anlamında kullanılır. Yeşil renk sakinliği ve doğallığı ifade eder.
Mavi renk serinliği ve hüznü anlatır. Siyah renk, prestiji ve sofistikeyi anlatır. Sarı ise zenginliği ve lüksü ifade eder. Mor asaleti, şeffaf renk ise saflığı ifade eder. Tasarım oluşturulurken renklerin anlamlarına dikkat edilmelidir.
Şekil
Kapalı olan bir çizgisel öğelerin çevrelemiş olduğu alanı, farklı renkleri, dokuları ve değeri şekiller ile ifade etmek mümkündür. Geometrik şekiller ile tasarımlar zenginleştirilmektedir.
Değer
Işığın bir özelliği olan değer, tasarımın önemli unsurlarından biridir. Parlaklık ya da ton olarak da adlandırılmaktadır. En yüksek değer karşıtlığı için yalnızca siyah ile beyaz renkler kullanılmaktadır.
Doku
Tasarımın son unsuru dokudur. Doku ise bir nesnenin yüzey kalitesini ifade eder. Nesnenin pürüzsüzlüğünü ve dokunsal yüzey hissini ifade eder.
Tasarımın İlkeleri
Etkili iletişimi ve yaratmak için unsurların bir araya getirilebilmesi için tasarımın ilkeleri çok önemlidir. Yol gösterici ve rehber olan bu ilkeler aşağıda anlatılmıştır.
Bütünlük
Her bir parçanın tek olarak değil bütünsel olarak anlam kazanması demektir. Tasarım ilkelerinin en önemli aşaması bütünlüktür. Çoğunlukla en zor olanı da bütünlük ilkesidir. Diğer ilkeler tarafından da desteklenen bütünlük ilkesi olmadan tasarımın başarılı olması asla düşünülemez. Tasarımın daha bütün görünmesini sağlayan bu ilke sayesinde bütün unsurlar tasarımı desteklemektedir.
Farklılık
Herhangi bir öğenin karakterini farklılaştırmak ve değiştirmek anlamına gelmektedir. Bütünlük ilkesinin tamamlayıcısı olan farklılık ilkesi, görsel ilginin yaratılması amacı ile gereklidir. Nasıl ki bütünlük olmaz ise tasarım oluşturulamazsa, farklılık olmadan da tasarımın oluşturulması mümkün değildir.
Vurgu
Bir tasarımda odak noktasını yaratan vurgu, en önemli olan alana nasıl dikkat edileceğini göstermektedir. Vurgu olmadan resme dikkat çekilemez. Bu aşamada ön planda olması gereken unsur ve ikinci planda kalması gereken unsur arasında gerçekleştirilmiş olan yön, doku, renk, biçim, ton veya çizgi kontrastı sağlanmaktadır.
Denge
Tasarımın son ilkesi de dengedir. Tasarımın görsel ağırlığının eşit olarak dağıtılması anlamında kullanılmaktadır. Herhangi bir tasarımda denge ilkesi var ise, o tasarımın kendisi ile barışık olduğu anlaşılır. Dikey eksen etrafında oluşan görsel denge, görsel ağırlığın eşit olarak da ğıtılmasıdır.
Bir tasarımda iki farklı denge unsuru vardır. Bir eksene göre aynı mesafede olma anlamında simetrik denge, bir eksene göre farklı mesafelerde olma anlamında ise asimetrik denge kullanılmaktadır. Etkili bir tasarım için tasarımın unsurlarına ve ilkelerine önem verilmelidir.